Moğollar ve Ruslar
Açıklama
Bazı Rus tarihçiler, Rusya'da Moğol dönemini anlatırken "Moğollar bize kan ve gözyaşından başka ne getirdi?.." diye başlarlar söze. Hatta pek çok tarihçinin kanaati de böyledir. L.N. Gumilev, "Eski Ruslar ve Büyük Bozkır Halkları" adlı eserinde bu görüşü tamamen çürütmekte ve Moğolların elçilerini öldüren bir şehir dışında hiçbir yeri yakıp yıkmadıklarını ve sembolik vergiler koyduklarını belirtir. G. Vernadsky, bu görüşe katılmamakla birlikte Rusların bugünkü idari kurumlarının çoğunu Moğollardan aldıklarını ve Moğol istilasının sanıldığı kadar kötü sonuçlan beraberinde getirmediğini kaydetmektedir.Eğer Rusya Rusya olabilmişse, bunu Moğol istilasına borçludur. Türk halkları belki savaşta acımasızdılar, amansızdılar, ama asla "barbar" değillerdi.